|
|
 |
Kazananın ve kaybedenin kim olduğuna karar vermek nihai amaç değildir. Karate-do karakterin, eğitim yoluyla geliştirilmesini amaçlayan bir mücadele sanatıdır.
Karate-do nihai amacı olarak kazanmayı değil çalışma ve eğitim sonucu tecrübe birikimine sahip olarak karakter mükemmeliyetine erişmeyi hedef alan bir martial sanattır. Aynı zamanda güç ve sistematik çalışma sayesinde her biri etkili ve güçlü silah haline gelen vücudun her bölümünün tümünü kullanmak suretiyle yapılan, bir nefis müdafası şeklidir. Karate tüm vücut hareketlerinin bir muvazeneye erişmesi ve bu yolla vücut hareketlerinin bir bütün halinde olgunluk meydana getirmesini amaçlar.
Karate-da'nun büyük hocası Giçin Funakoşi'nin de defalarca belirttiği gibi, bu sanatı takip edebilmek için ilk amaç; ulvi ve tevazu sahibi bir ruh geliştirmektir. Aynı zamanda da, vahşi bir hayvanı tek bir vuruşla durdurabilecek kadar büyük bir güç geliştirilmelidir. Karate-do'nun gerçek bir tatbikçisi olmak ancak ve ancak kişinin ruhsal ve fiziksel yanının mükemmeliğe erişmesiyle mümkündür.
Karate-do bir dövüş biçimidir ancak katılanlara şiddete karşı olma duygusu aşılar. Bir yanlış anlama ya da eksik öğreti sonucu sadece bir dövüş tekniği olarak çalışıldığı zaman karate olmaktan çıkar. Dövüşmeği öğrenmek için karateye ihtiyaç yoktur, sokak dövüş teknikleri de bu iş için yeterlidir. Bir karateka dövüş becerisine mükemmelen sahip olduğu halde gördüğü eğitim ona şiddetten ve dertten kaçınmasını öğretmiştir.
Karate-do geçmiş yıllardan itibaren bütün dünyada popüler olamaya başlayan bir uğraştır. Fakat bu popülerliğin artması ile birlikte ne yazık ki, bazı üzüntü ve pişmanlık verici girişimler ve çabalar da oldu. Bunlardan biri karatenin çin boksuyla karıştırılıp iki adamın birbirlerine kıyasıya vahşice saldırması olarak ve ya müsabıkların ayaklarını da kullanarak bir birleriyle yaptıkları savaş olarak, ya da bir adamın eliyle ayağıyla ve ya kafasıyla kiremitleri kırması olarak görenler vardır. Bunun yanı sıra bazı guruplar karatenin esas amacı olan ahlaki ve ruhsal bakışlara sahip olan serbest dövüşe gereğinden fazla önem verilmesi sonucu doğurur. Gerçek karate-do vücut ve ruhu eğiterek hasma saygı duymayı gerektirir, ki bu da yürekten ve tüm enerjiyle aynı zamanda tevazu ile çalışılarak elde edilir.
Karatenin dünya üzerindeki popülaritesinden söz açmışken karatenin sportif yönünde değinmek gerektiğine inanıyorum çünkü ülkemizde olduğu gibi dünya üzerinde milyonları aşan sporcu kitlesi mevcut. Spor karatesinde tarafların yeteneklerini ölçme amacıyla müsabakalar yapılır. Fakat müsabakalarda kazanmaya çok önem vermek gibi bir eğilim vardır ki böyle yapanlar, temel teknikleri çalışmayı ihmal ederek ilk fırsatta serbest dövüşe başlarlar.
Müsabaka kazanmaya çok önem vermek, kişini temel teknikleri kullanmasına ve eğitimine yardımcı olmayacağı gibi aynı zamanda onların orijinal formlarını da bozar. Ayrıca bu bozulma, kişinin güçlü ve etkili bir teknik uygulamasını da engeller. Müsabaka kazanma isteği, temel teknikleri öğrenmedeki ciddiyeti yok edeceğinden zararlıdır. Ayrıca müsabakalarda vahşi bir dayanıklılık ve güç gösterisi yapmayı amaçlamak tamamen istenmeyen bir durumdur. Bu olduğu zaman, rakibe karşı nazik olma gereği unutulur ki bu nezaket karatenin her türlü tanımında yer alan en önemli noktadır.
Eğer karate bir dövüş tekniği olarak çalışılırsa bu pişmanlık duymak için bir sebeptir. Temel teknikler uzun yılların çalışması sonucunda geliştirilmiş ve mükemmelleştirilmiştir. Fakat bu tekniklerin etkili olarak kullanılabilmesi için, bu kendini savunma sanatının ruhsal yanının iyice anlaşılması ve en baskın rolü oynaması gerekir. Eğitim denince, hem vücudun, hem de ruhun eğitimi anlaşılmalıdır.
KİHON DURUŞLAR
Karate tekniklerini uygularken tekniğin tam olabilmesi için vücut ağırlığının ağırlık merkezine doğru yayılması ve ağırlığın doğru yönlendirilmesi çok önemlidir. Karatede duruşların temeli, vücut ağırlığının doğru merkeze yerleştirilmesidir. Vücut ağırlık dağılımına tam bir hakimiyet sağlanmalıdır. Bedene yer ve yön değiştirme hareketliliğini kazandırarak rakibe bu şekilde üstünlük sağlamak gibi temelleri geliştirmek için çalışılır. Buna göre atağın başarılı olması için uygun düşen duruş pozisyonlarının iyi kavranılması gerekir.
Atak yaparken savunma yaparken, yön değiştirirken bir duruştan diğer bir duruşa geçilmesi gerekir. Savunma, atak, yön değiştirme ve benzeri değişen şartlara tamamen uyan çeşitli duruş pozisyonları düşünülmüştür. Her değişik duruş pozisyonu geometrik ve mekanik olarak uyumlu olup bütün hareket elemanlarının azami güçle çabuk etkin ve potansiyellerinin en uç noktasında kullanılması sağlar. Uzakdoğu sporlarının en belirgin özelliği çalışma esnasında vücudun düzgün olmasıdır. Boyun ve baş dik tutulurken omuzlar omuzlar rahat ve yana bırakılmış olmalıdır. Baş ve omuzlar arasında bir üçgen olduğu düşünülmeli hareket esnasında mümkün olduğunca bu üçgen bozulmamalıdır.
Buna göre duruş tekniklerinin azami bir etki ile uygulanabilmesine zemin hazırlayan gücü ve dengeyi ve güçlü bir temeli sağlayan vücudun önceden belirlenmiş vaziyetini ifade etmektedir.
KALÇA
Kalçalar tüm karate tekniklerinde önemli bir rol oynarlar. Kalça karate tekniklerinin çıkış noktasıdır. Bir karate tekniğinin kuvveti, vücudun bilhassa kalçaların iyi ve doğru kullanılmasıyla sağlanabilir.
Kalçaların düzgün hızlı ve yatay dönüşü şarttır. Kalçaların dönüş kuvveti, yıkıcı bir teknik için lüzumlu olduğundan eğitimde kalçaların doğru ve iyi kullanılması üzerinde durulmalıdır.
KATA
KATA (şekil- form)
Karate-do da kata, blok, yumruk, tekme, ve diğer vuruş tekniklerinin ardışık seri şeklinde mantıklı düzenlenmiş şekliyle uygulanmasıdır.
Karate de katalar bir çok hasmın aynı anda saldırısına karşı müdafa ve saldırı hareketlerinin birbiri ardına sıralanmış şeklidir. Hareketler rasyonal ve sistematik bir biçimde birleştirilmiştir. Katalar hayali hasımlara karşı yapıldığı için gölge boksunu andırır. Ancak gölge boksundan çok farklı dır. Her kata bir sabit rutin meydana getiren, belirli pozisyon ve yöne göre yapılan seri esas hareketlerden oluşur. Bunlarla karateci bir teknikten diğerine nasıl geçileceğini, nasıl ilerlenip geri çekileceğini ve nasıl nefes alıp nasıl haykıracağını (kiai) öğrenir.
Kata japon martial sanatlarının karakteristik bir bölümü olup eski karate ustalarının savaş sırasında edindikleri tecrübelerle şekillenmiştir. Bu sebepten kata gerçeğe dayanır.
Katalar karatenin yüzyıllar öncesine uzanan çinli köklerinden günümüze aktarılmışlardır. Karate ustaları her dönemde bu biçimsel savaş eylemlerini geliştirmeye çalışmışlar ve yeni buldukları dövüş biçimlerini, yöntemlerini de katalara dönüştürmüşlerdir. Bunların bir kaçı da yakın zamanlarda geliştirilerek yetkinleştirilmişlerdir.
İlk kataların nereden çıktığı bilinmemektedir. Çinden gelen katalar olduğu gibi, okinava da çıkmış katalar vardır. Bazıları da çin'de okinava'da geliştirilmiştir. Onları geliştiren ustalardan hiç biri bu gün bilinmemektedir. Çoğu kez hareketlerin maksadı hatta yapılma metodları kesin olarak bilinmemektedir.
Katalar zamana, çevreye, insanlardaki değişikliklere ve diğer şartlara göre tekrar tekrar geliştirilmişlerdir. Bugün dahi kişiler kata hareketlerini özgürce yorumlamakta bazıları ise geleneksel tavırla bilinen formları takip etmektedir. Bazıları kataları yarışma ve gerçek döğüşte kullanırken bazıları kullanmazlar. Bu farklılıklara göre kataların maksat ve yapılış metotları farklılık göstermektedir.
Her kata eğilerek ifade edilen nezaketle (oss) başlar ve biter. Kata temel tekniklerin bir araya getirilmesi değil baştan sona aktif ve enerjik bir biçimde tatbiki gereken akıcı bir bütündür. Yaşayan bir varlık gibi kabul edilmeli sadece birbirini takip eden hareketler serisi olarak düşünülmemelidir. Kata eğitimi sadece vücutla sınırlandırılmamalı akıl ve ruha da kata yoluyla egzersiz yaptırılmalıdır.
Katanın önemli elementleri:
YOI NO KISIN-(HAZIR OLMANIN RUHU)
Kata hareketlerine başlama hazırlığı olarak irade konsantrasyonu ve beynin hasım üzerinde yoğunlaştırılması.
INYO-(AKTİF-PASİF)
Saldırı ve savunmanın daima akılda tutulması
CHIKRA NO KYOJAKU-(KUVVETİN KULLANILIŞ BİÇİMİ)
Katadaki her hareket ve pozisyon için kullanılan güç derecesi.
WAZA NO KANKYU-(HAREKETİN HIZI)
Katadaki her hareket ve pozisyon için kullanılan hız.
TAI NO SHINSHKYU-(GENİŞLEME VE BÜZÜLME DERECESİ)
Katadaki her hareket ve pozisyonda vücudun genişleme ve büzülme derecesi.
KOKYU-(NEFES ALMA)
Katadaki her hareketteki soluma kontrolü.
TYOKUGAN-(HEDEF NOKTALARI)
Katadaki her hareketin maksadının bilinmesi.
KE ITAI NO HAJ-(DOĞRU POZİSYON)
Katadaki durum ve hareketlerde doğru pozisyon.
KIAI-(HAYKIRIŞ)
Martial ruhu temsil etmek amacıyla katanın belirli noktalarındaki haykırış.
"Kİ" can-canlılık düşünce gücü anlamına gelir.
"Aİ" toparlanmak, bir araya gelmek, yoğunlaşmak anlamındadır.
"KİAİ" canın yoğunlaşması-bedenin ve zihnin yoğunlaştığı andır.
"kamae" başlangıçtaki uyanıklık - her şeyi aydınlatan ay ışığına benzetilirse "kiai" uyanıklığın ve eylemin odaklaşmış bir ışın demetine dönüşmüş biçimidir.
ZANSHIN-(TETİKTE DURUŞ)
Katanın bitiminde tetikte duruş.(tekniğin ardından gelen hareketsizlik anı)
"ZAN"sol-sürmek demektir
"SHIN" gönül-duyarlık anlamındadır.
Katanın eylemleri sona erdiğinde beden ve duyular her şeye hazır duyarlı bir durumda olmasıdır. Kata hareketlerin arka arkaya sıralandığı bir uygulama olmadığı gibi kişinin kendisini oyalaması değildir. Zansınle bitmeyen bir kata hareketler başarılı olsa bile eksik sayılır.
Zansın müthiş bir durağanlık anıdır ; tümüyle hareketsiz durursunuz ve sanki tüm evren soluğunu tutmuş gibidir. İşte bu zansın devam eden ruh olarak adlandırılır.
Modern karatenin kurucusu Gıccın Funakosı'nin de dediği gibi ; karatede en yüce enerji yengi yada yenilgi değildir. Kişinin özünü pekiştirerek yetkinleştirmesidir. Katalar birçok düşsel saldırgana karşı verilen törensel savaşlardır. Törensellik gücün ve hızın gelişmesine olanak sağlayan bir çatı gibidir. Ayrıca katanın bu törensel niteliği karate-kaların yetkinliğe ulaşmaya özendiren bir dürtüdür.
Bütün karate eğitim çalışmaları içinde içtenlikli çaba ve özen göstermesi dinamik ve canlılık kazandırması bakımından katalardan daha üstün ve kataların yerine geçebilecek bir yöntem yoktur.
Karate eylem sırasındaki ZENdir. Erişilmesi gereken de işte bu zen durumudur. Kata çalışmakta zen dinginliğini tanımanın en etkin yollarındar biridir.
C.W.Nikolnun tanımıyla ; kata başlarken zihin kamae yle baslangıç duruşundaki uyanıklıkla başlar. Bu durumda güç gizil, durgun ve dingindir. Sonra kata akmaya başlar, beden bir akıntıya kapılarak sürüklenen bir dal gibi devinir durur. Kata kiai ile beden zihin ve gücün bir anda bir yerde birleşmesiyle odaklaşır. Zansın'le bedenin artık devinmediği gücü ise akışkanlığının kesilmediği bir durumda kata tamamlanır. Kata durgunluk ve dinginliktir, boşluğu dolduran biçimdir. Sessizliği delen haykırış ve sessizliktir. Güçlülük ve inceliktir. Kata eyleme dönüşmüş zen dir. Hiçbir törensel oyun ve dans katadan daha üstün ve güzel olamaz.
KUMİTE
Kumite, katada öğrenilen savunma ve saldırı tekniklerinin pratik olarak uygulandığı bir eğitim metodudur.
Katanın kumiteden daha önemli olduğu yadsınamaz. Eğer karate teknikleri doğallıktan uzak bir şekilde uygulanırsa, vücudun duruşu bozulur. Ve eğer kata tekniklerini uygulamada bir karışılık olursa, kumitede hiçbir ilerleme beklenemez. Başka bir deyişle kumitede ilerleme direk olarak katada ilerlemeye bağlıdır.
Kumite çalışırken her karate-ka kendi seviyesine göre değişik kumite metodlarını çalışır. Bu yüzden bu metodların birbirlerinden farklarını anlayarak ve amaçlarını gözönünde bulundurarak çalışmak gerekir.
Kumite, kata ve mai'nin(mesafe) uygulanmasıdır. Karate de kata ve kumitenin önemi bir arabanın iki tekerleğiyle kıyaslanabilir.
Karate ilk zamanlar okinavada ilk olarak yalnız kata teknikleri olarak uygulanırdı. Japonyada uygulanmaya başlandığı zaman funakoşi sensei kumitenin ilk şeklinide uygulamaya başlamıştır. Daha sonra kata ve kumiteye aynı önemle çalışılmıştır. Uzun yıllar süren gayret ve incelemeler sayesinde günümüzün kumite müsabakaları halini almıştır.
KUMİTE İKİ GURUBA AYRILIR
1:YOKUSOKU KUMİTE; Saldırı teknikleri ve seviyesi önceden tayin edilmiş kumitelerdir.
2:JİYU KUMİTE; Amaç, yoku sokudan farklı olarak bu kumite daha geçerlidir. Bu kumite şeklinde saldırı ve engellemeler kişinin kendini deneyebileceği serbest kumitedir.
Yokusoku kumitede temel teknikler üzerinde durulur. Uygulanan tekniklerin uygunluğu ve esasını geliştirmeyi hedef alır. Savaşın en önemli prensipleri zamanlama, mesafe, fiziksel ve zihinsel hazırlık geliştirilir. Amaç farklı teknikleri uygularken farklı duruşlarda geliştirmektir. Bu kumiteler; gohon kumite, sanbon kumite, kihon ippon kumitedir.
Jiyu kumite 2 ye ayrılır
a) kiyogi kumite; maç- sportif kumite
b) sihai kumite; ölümle biten savaşlarda uygılanmış kumitelerdir şimdi ise yasaktır.
Bu kumitede ikaz yapmadan saldırı ve engellemeler serbestçe kullanılır. Tsukı, uke, geri kontrol edilmelidir. Temas kesin olarak yasaktır.
Jiyu ippon kumite; amaç, mesafe ayarını, blok almayı, atak yapmayı öğrenmektir. Bu çalışmada kata tekniklerinin de büyük bir bölümü gösterilebilir. Taraflar savunma ve saldırı pozisyonları aldıktan sonra hedef belirlenir, büyük bir hız ve güç kullanarak uygulanır. Atağı karşılayan taraf blok alır ve karşı atak yapar.
Her iki karate-ka iyi eğitilmiş ve yüksek seviyelere ulaşmış olmalıdır. Çünkü bu gerçek bir dövüşe yakın olmalıdır. İki tarafta ikinci bir şansı olabileceğini düşünmemelidir.
Jiyu kumite; hiçbirşey önceden kararlaştırılmaz. İki taraftada bütün zihinsel ve bedensel güçlerini en üst düzeyde kullanılması beklenir. Bulara rağmen gerçek vuruş yapmak kesinlikle yasaktır.
Kaeshi ippon kumite; öncekilerden farklı olarak basta saldıran bitirici saldırıyıda yapandır.
UNSOKU;savaş sanatının en önemli noktalarından biridir. Bu, çabukluk ve ani başlama için yumuşaklık ve güçlü bacaklara ihtiyaç vardır. Unsoku kaeishi ippon kumitede önemlidir. Bu, kumitede yetenekleri geliştirmek için sıksık çalışılmlıdır. Sertlikten kaçınılmalı ve dikkat karnın alt kısmı üzerinde toplanmalıdır.
Okurı jiyu ippon kumite; mana olarak iade etmek anlamına gelir. Fiziksel ve zihinsel nefes alma kontrolü sebat ederek saldırı ve önleme şekillerinin birleştirilmesini elde temek bu kumitede çok önemlidir. Karşıdan gelen saldırı imkanını elde etmek için idrak gücü ve sükunet çok önemlidir. Karsı saldırıyı acele etmeden ve korkmadan savaşma ruhu ile dolu olmalı ve sakin olarak beklemeliyiz.
Happo kumite; savunan kendisini kuşatan sekiz kişiye karşı engelleme yapması ve onlara sıra ile karşı saldırıda bulunması gerektiğinden bu ismi almıştır(bu sekiz ana yön manasına gelir)
Çabukluk, dayanma gücü, tenşin(yumuşaklık), tai sabaki(sağa-sola, ileri-geri kaçış) zamanlama, denge, gevşemiş bir davranış, dikkati toplama, zeka gibi fiziksel ve zihinsel kontrol çok önemlidir. Bu yeteneklerin geliştirilmesi için bu yönteme özel bir dikkat gösterilmelidir.
Hiyo teki; (hedef) amaç, tsuki, keri, uchi'de kimenin keskinlik ve gücünü arttırmak için yapılan bir eğitimdir. Bu çalışmada temas yoktur, müsabakalara hazırlık için tavsiye edilir.
REİ; Karate-doyu öğrenen kişiler rei'nin anlamının derinliğini daima anlamalı ve bu prensibe göre davranmalıdır. Karate-do doğaldır ve günlük yaşama uygulanmalıdır.
Uygulamada rei karşılıklı duran iki insanın saygı ve güvenlerinin karşılıklı olarak birbirlerini ifade ettikleri bir merasim veya resmiyettir.
Karate-do da ilk ders rei uygulamasıyla başlar sonra daima uygulanır ve hatırlatılır. Bunun önemi kumite kumite eğitimine başlarken daha da vurgulanır. Sadece bu hareketin daima manasını anlayanlar yüksek seviyede bir ehliyete ulaşırlar.
Karate-do bir savaş sanatıdır. Bu şekliyle kendine ait bir sonu ve açıklaması yoktur. Ancak zor bir eğitim ve sıkı bir disiplin şarttır. Karate-do prensiplerinden biride şudur ki karate-do rei ile başlar rei ile biter.
KİME
Kime anlık yoğunlaşma ya da ruhsal odaklan ma denebilir. Kimenin amacı saf ve basittir. Tüm gücünüzü tek noktada yoğunlaştırarak, etken gücü inanılmaz şekilde arttırırsınız. Geniş bir alana yayılmış olan bir kiloluk basınç önemli değildir. Fakat bir kiloluk güçle saplanan bir iğne son derece derine girer.
"Kİ"gücünün kaynağı tan-tien denen bir noktadır. Vücutta göbeğin bir kaç santim altı olarak gösterilir. "ki" bu noktadan, düşünce yoluyla bedenin dışındaki herhangi bir yere akıtılabilecek enerji ya da içsel güç diye tanımlanır.
. Fokus; belirli bir teknik, hedef ile temas sağladığı anda vücudun tüm enerjisinin konsantrasyonu demektir. İnsan kimeyi (fokus-bir noktaya toplama) kontrol ettiği taktirde tek bir noktaya boşaltabilir. Enerjini konsantrasyonu, tam doğru zamanda belirli kasların gerilip büzülmeleri ve teknik tamamlanırken ciğerlerden hava boşaltılması olayının birleştirilmesiyle sağlanır. Eğer tamamlanan tekniğin tansiyonu ölçülebilecek uzunluktaki bir zaman dilimi boyunca sürüyorsa kime serbest kalamaz (boşalamaz) zira kime yapılan tekniğin hızıyla ortaya çıkar. Karate hareketleri kuvveti hıza çevirir. Böylece vuruş yapan yumruk giderek hız kazanır ve hedefe maksimum hızla vurur. Eğer tem bu anda tün kaslar gerilip fokus edilebilirse vücudun bütün kuvveti süratten güce dönüştürülür ve kime elde edilir. Tüm karate tekniklerinde kullanılan kuvvet kas gerilip büzülmesinden elde edilir ve bu sebepten de vücut ağırlığı ya da ebadı ile hiçbir ilişkisi yoktur. Küçük ve ya büyük herkeste fenomenel kuvvet mevcuttur. Ancak bunun için bedenin doğru biçimde kullanılmasının öğrenilmesi gerekir.
Kime'yi izah edebilmek için bedendeki gizli enerji, güneş ışığınınki ile mukayese edilebilir. Bir mercek kullanarak ışık tek bir noktada toparlanabilirse kağıt tahta hatta metali yakabilecek bir duruma ulaşabilir. Aynı ışının bu noktadan önce ve sonra ise pek az gücü vardır.
Karate tekniklerinin özü kimedir. Kime, uygun teknik ve maksimum güç kullanarak, mümkün olan en kısa zamanda hedefine varan patlayıcı ataktır.
Kime el ve ayak vuruş teknikleriyle gerçekleştirilebildiği gibi, aynı zamanda blok olarak ta gerçekleştirilebilir. İçinde kime olmayan bir teknik, ne kadar karateye benzerse de, hiçbir zaman gerçek karate olarak düşünülemez
|
|
 |
|
|
|
|
